Η Παγκόσμια Ημέρα Alzheimer γιορτάζεται κάθε χρόνο στις 21 Σεπτεμβρίου, με σκοπό την ευαισθητοποίηση της κοινής γνώμης για τη νόσο.
Η συγκεκριμένη νόσος είναι η πιο κοινή από τις άνοιες και είναι υπεύθυνη για το 50% περίπου όλων των ανοιών. Η αιτιολογία της είναι άγνωστη και χαρακτηρίζεται από ατροφία του εγκεφαλικού φλοιού και αρχίζει συνήθως μετά τα 65 (λίγες περιπτώσεις αρχίζουν πριν τα 50).
Υπολογίζεται ότι 2-4% του πληθυσμού πάνω από 65 πάσχει από τη νόσο Alzheimer και πιο συχνά οι γυναίκες. Ο επιπολασμός αυξάνει με την ηλικία, ιδιαίτερα μετά τα 75 και σε άτομα με σύνδρομο Down ή με ιστορικό τραύματος της κεφαλής.
Τα συμπτώματα αρχίζουν βαθμιαία, προοδευτικά χειροτερεύουν και η ασθένεια καταλήγει σε θάνατο μέσα σε διάστημα 8-10 χρόνων κυρίως από δευτεροπαθείς αιτίες όπως κατακλίσεις, ατυχήματα, λοιμώξεις κλπ λόγω αδυναμίας του ατόμου να φροντίσει τον εαυτό του. Δυστυχώς δεν υπάρχουν σαφή και αντικειμενικά ή εργαστηριακά στοιχεία και η διάγνωση της νόσου θα βασισθεί στην ύπουλη έναρξη και στη βαθμιαία προοδευτική επιδείνωση, ύστερα από αποκλεισμό όλων των άλλων συγκεκριμένων αιτιών άνοιας με το ιστορικό, τη φυσική εξέταση και τις εργαστηριακές εξετάσεις.
Στα αρχικά στάδια της νόσου, τα συμπτώματα είναι ιδιαίτερα ελαφρά (διαταραχές της μνήμης: ξεχνά τα πρόσφατα γεγονότα, ενώ συνήθως θυμάται με λεπτομέρειες τα παλιά). Πολλές φορές η κατάσταση θεωρείται φυσιολογική γήρανση και αυτό κάνει δύσκολη την πρώιμη διάγνωση. Καθώς η νόσος Alzheimer εξελίσσεται και οι νοητικές λειτουργίες εκπίπτουν σταδιακά, ο ασθενής οδηγείται σε :
Α. Ανάπτυξη πολλαπλών γνωστικών ελλειμμάτων, που εκδηλώνεται με
1. έκπτωση της μνήμης ( έκπτωση στην ικανότητα να μαθαίνει καινούριες πληροφορίες ή να ανακαλεί παλιές πληροφορίες)
2. μια ή και περισσότερες από τις παρακάτω διαταραχές
• αφασία ( διαταραχή του λόγου)
• απραξία ( έκπτωση στην ικανότητα να διεκπεραιώνει κινητικές δραστηριότητες παρόλο που η κινητική λειτουργία δεν έχει υποστεί βλάβη)
• αγνωσία (αδυναμία να αναγνωρίζει ή να προσδιορίζει αντικείμενα παρά την άθικτη αισθητηριακή λειτουργία)
• αδυναμία να κάνει σχέδια, να οργανώνει, να βάζει στη σειρά, να λειτουργεί αφαιρετικά
• να παρουσιάζει σημάδια κατάθλιψης και επιθετικότητας
• αδυναμία να αυτοεξυπηρετηθεί
• να έχει παραισθήσεις
Β. Καθένα από τα παραπάνω προκαλεί σημαντική έκπτωση στην κοινωνική λειτουργικότητα και αντιπροσωπεύει σημαντική μείωση στο προηγούμενο επίπεδο λειτουργικότητας.
Γι’αυτό λοιπόν η πρώιμη διάγνωση είναι πολύ σημαντική προκειμένου όσοι φροντίζουν τον ασθενή να είναι καλύτερα ενημερωμένοι και προετοιμασμένοι να το χειριστούν. Η διάγνωση είναι το πρώτο βήμα για τον προγραμματισμό για το μέλλον.
Επειδή όπως αναφέρθηκε παραπάνω η αιτιολογία της νόσου είναι άγνωστη επομένως δεν είναι δυνατή και η πρόληψη. Παρ’όλα αυτά όμως μελέτες δείχνουν ότι η υγιεινή διατροφή και ο έλεγχος της αρτηριακής πίεσης, του σωματικού βάρους, των επιπέδων σακχάρου και χοληστερόλης στο αίμα ωφελούν τον εγκέφαλο όσο και το καρδιαγγειακό σύστημα. Επιπλέον, η σωματική αλλά και πνευματική άσκηση, φαίνεται ότι προστατεύουν. Άτομα υψηλού μορφωτικού επιπέδου που ασκούν συστηματικά το μυαλό τους, παρουσιάζουν νόσο Alzheimer σε μεγαλύτερη ηλικία και σε ηπιότερη μορφή σε σχέση με άτομα που κρατούν το μυαλό τους σε αδράνεια. Δραστηριότητες όπως το διάβασμα, τα πνευματικά παιχνίδια ή ακόμη και πιο απλές δραστηριότητες, όπως η λύση σταυρολέξων, μπορούν να κρατήσουν ζωντανές τις νοητικές λειτουργίες των ηλικιωμένων και να βοηθήσουν στη διατήρηση της μνήμης τους.
ΘΕΡΑΠΕΙΑ
Αυτή τη στιγμή δεν υπάρχει θεραπεία για τη νόσο Alzheimer, αλλά υπάρχουν πολλά πράγματα που μπορούν να γίνουν για το πάσχοντα καθώς και βοήθεια για τη μείωση της επιβάρυνσης αυτών που έχουν αναλάβει την φροντίδα του. Υπάρχουν κάποια φάρμακα που μπορούν να δίνονται στα άτομα τα οποία πάσχουν από τη νόσο, τα οποία δεν θεραπεύουν αλλά μπορούν να μειώσουν τα συμπτώματα. Οι συγγενείς ή όσοι έχουν αναλάβει τη φροντίδα του ατόμου μπορούν να ακολουθήσουν ατομική ή οικογενειακή θεραπεία η οποία μπορεί να επιλύσει ενδοπροσωπικά και διαπροσωπικά προβλήματα και να προετοιμάσει την υποστήριξη του ασθενή μέσα στο σπίτι του ή σε ειδικό νοσηλευτήριο.
Αν αντιμετωπίζετε προβλήματα μνήμης ή κάποιος από το συγγενικό σας περιβάλλον, που δυσκολεύουν την καθημερινή σας ζωή, απευθυνθείτε σ’ έναν ειδικό. Όσο πιο νωρίς αντιμετωπίσετε το πρόβλημα, τόσο καλύτερο θα είναι το μέλλον σας.
Μπακαλού Σοφία
Κοινωνική Λειτουργός
