ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ-ΠΡΩΤΟΧΡΟΝΙΑ: ΧΑΡΑ Ή ΜΕΛΑΓΧΟΛΙΑ

Τα Χριστούγεννα και η Πρωτοχρονιά, για πολύ κόσμο, αποτελούν τις μεγαλύτερες γιορτές του έτους. Είναι οι γιορτές που θα τους δοθεί η ευκαιρία να βρεθούν με αγαπημένα τους πρόσωπα, να περάσουν όμορφα, να ξεκουραστούν και να χαρούν όλο το εορταστικό κλίμα.

Ωστόσο υπάρχουν και κάποιοι άνθρωποι για τους οποίους τα Χριστούγεννα και η Πρωτοχρονιά, αποτελούν μαρτύριο. Τέτοιες μέρες νιώθουν να κατακλύζονται από αρνητικά συναισθήματα όπως: λύπη, απαισιοδοξία, αδιαφορία, και γενικότερα παρουσιάζουν μια καταθλιπτική διάθεση. Ακούγεται δραματικό, αλλά το χειρότερο είναι πως αυτή η κατηγορία των ανθρώπων συνεχώς πληθαίνει. Όλο και περισσότεροι άνθρωποι, πλησιάζοντας οι γιορτές κλείνονται στον εαυτό τους και το μόνο που θέλουν είναι να εξαφανιστούν από προσώπου γης ή τουλάχιστον να γίνουν αόρατοι. Πολιορκούνται από αρνητικά συναισθήματα και πιθανόν να οδηγηθούν και σε κατάθλιψη.

Οι αιτίες είναι διάφορες, ψυχολογικής υφής στην πλειοψηφία τους. Εκτός από τα προβλήματα που λειτουργούν περιοριστικά και είναι κοινά σε πολλούς, όπως τα οικονομικά, ή η νοοτροπία της απομόνωσης και του κοινωνικού αποκλεισμού που οφείλονται στο αστικό μοντέλο διαβίωσης, κυρίαρχη είναι επίσης η ψυχολογική πίεση από την αντίληψη ότι «πρέπει να περάσουμε καλά, επειδή είναι γιορτές». Οι προσδοκίες για τα «ιδανικά Χριστούγεννα», «την άψογη εμφάνιση της Παραμονής», «το τέλειο ρεβεγιόν», «το πολυτιμότερο δώρο» συναντούν την έλλειψη χρόνου, την οικονομική στενότητα και τις καθημερινές δυσκολίες. Μια τέτοια νοοτροπία, δημιουργεί το άγχος, την ένταση και τη μελαγχολία των εορτών. Έτσι λοιπόν τα άτομα με ευάλωτη ψυχοσύνθεση μπορεί να μετουσιώσουν αυτό το άγχος σε κατάθλιψη. Ένας ακόμη επιβαρυντικός παράγοντας είναι και οι καιρικές συνθήκες του χειμώνα που επηρεάζουν τα επίπεδα της σεροτονίνης (της ορμόνης της ευεξίας) στον εγκέφαλο, σε αντίθεση με την αύξηση της σε περιόδους ηλιοφάνειας.

Ο καλύτερος τρόπος αντιμετώπισης, είναι η ρεαλιστική αντιμετώπιση της πραγματικότητας των εορτών. Οι μέρες αυτές είναι όπως όλες οι άλλες και δεν είναι δυνατόν οι δυσκολίες που υπάρχουν στην διάρκεια όλου του χρόνου να εξαφανιστούν ως δια μαγείας χωρίς να λυθούν, απλά και μόνο επειδή πρέπει οι γιορτές να είναι όπως παρουσιάζονται στις ταινίες και στα περιοδικά. Τα προβλήματα θα συνεχίσουν να υπάρχουν, γιατί κανείς και τίποτα δεν είναι «αγγελικά πλασμένο». Οι δυσκολίες είναι ένα αναπόφευκτο μέρος της καθημερινότητας και οι γιορτές δεν αποτελούν εξαίρεση. Αν υπάρχει αυτό στο μυαλό όλων κάθε τι θα αντιμετωπιστεί πιο ψύχραιμα και οπωσδήποτε πιο αποτελεσματικά Εάν πάλι κάποιος δεν τα καταφέρει μπορεί να ζητήσει τη βοήθεια ενός ειδικού όπου μέσω της ψυχοθεραπείας και της φαρμακευτικής αγωγής μπορεί καταπολεμήσει τα συμπτώματα σε συνδυασμό με την προσπάθεια του ίδιου του ασθενούς. Αν υιοθετήσει μιαν ήπια συμπεριφορά και ανοικτή επικοινωνία τα εμπόδια θα ξεπεραστούν και θα έχει την προσωπική ικανοποίηση της διατήρησης της ψυχικής του γαλήνης.
Ενδιαφέρον παρουσιάζουν διάφορες έρευνες που δείχνουν πως όσα άτομα πιστεύουν και παρακολουθούν τις εκκλησιαστικές λειτουργίες εμφανίζουν μικρότερο βαθμό προδιάθεσης στην κατάθλιψη. Οι θρησκευόμενοι έχουν σαφέστερη αντίληψη των στόχων στη ζωή τους συγκριτικά με τους υπόλοιπους. Αυτός ο στόχος που θέτουν οι θρησκευόμενοι τους κάνει πιο αισιόδοξους. Αυτοί που δίνουν λιγότερη έμφαση στο κυνήγι της οικονομικής επιβεβαίωσης ή στην υλιστική επιτυχία στη ζωή τους εστιάζοντας στην κοινωνική συμμετοχή (π.χ. δωρεές σε φιλανθρωπικούς σκοπούς, παροχή βοήθειας σε συνανθρώπους μας), ή στην απόδοση περισσότερης σημασίας στη διατήρηση των καλών διαπροσωπικών τους σχέσεων, παρουσιάζονται πιο ευτυχισμένοι με τη ζωή τους, ανεξάρτητα από το αν είναι θρήσκοι ή όχι. Αυτό που φαίνεται να έχει σημασία στη ζωή είναι να ζει κανείς με έναν τρόπο που να δίνει έμφαση στην κοινωνική συμμετοχή και στο ενδιαφέρον για τους γύρω του. Αυτό ακριβώς είναι και το μήνυμα που μεταφέρουν τα Χριστούγεννα!
Και τέλος, θυμηθείτε ότι η κατάθλιψη αντιμετωπίζεται μόνον εν τη γενέσει της και με τη δύναμη της θέλησης. Αυτά τα Χριστούγεννα ας αποτελέσουν την αφετηρία μιας νέας φιλοσοφίας ζωής.

Μπακαλού Σοφία
Κοινωνική Λειτουργός